Zenuwstelselregulatie van binnenuit

Zenuwstelselregulatie: geen trucje

Credits voor de polyvagaal visual zijn voor Sandra Stroeve

Je hoort het overal: het “reguleren” van je zenuwstelsel is hot. Regulatie is inderdaad een essentieel onderdeel van lekker in je vel zitten. Toch is zenuwstelselregulatie geen trucje om altijd ontspannen te zijn. Je sluit er je triggers of emoties niet mee uit, maar creëert juist de draagkracht om er gezond mee om te gaan.

De eerste stap is het leren herkennen van de signalen van ons zenuwstelsel wanneer we onder druk staan. Om daarna de tools te ontwikkelen om onszelf te reguleren. Daarmee schieten we niet meer automatisch in onze aangeleerde strategieën, maar creëren we een stukje ruimte om bewust te reageren.

Regulatie is dus geen quick fix om jezelf top-down te controleren. Het is een vaardigheid die met tijd en aandacht ontwikkelt. En die vraagt om nieuwsgierigheid naar onszelf en onze (haast automatische) reacties. Niet alleen vanuit ons hoofd, maar juist op lijfelijk niveau.

Want juist in ons lijf en op het niveau van ons zenuwstelsel schatten we de wereld continue in. Neuroceptie, heet het haast onbewuste proces waarmee ons zenuwstelsel signalen detecteert en evalueert of we veilig zijn.

In dit artikel onderzoeken ik graag met je wat zenuwstelselregulatie inhoudt, waarom het belangrijk is voor je welzijn, en hoe je het kunt versterken door middel van lichaamsgerichte therapie en andere technieken.

Wat is zenuwstelselregulatie?

Zenuwstelselregulatie is het proces van

1) herkennen wat er in je lichaam gebeurt
2) je overlevingsmodi herkennen wanneer je onder druk staat
3) de veerkracht en ruimte inbouwen voor een bewuste keuze

Reguleren gaat dus niet over altijd ontspannen zijn, of niet meer reageren op situaties. Regulatie gaat niet om het vermijden of controleren van emoties of triggers, maar om het vermogen om deze signalen op te merken zonder er meteen op te reageren.

Dit helpt je om niet te vervallen in automatische patronen van gedrag. Je zet een stapje terug, en leert terug te navigeren naar de veiligheid die al in je zit. Zo vergroot je je veerkracht, waardoor je meer ruimte hebt om te merken wat er gebeurt zonder je overspoeld te voelen. De intensiteit van emoties neemt af, omdat je in staat bent ze te dragen.

Lichaamsgerichte tools als basis voor gezonde regulatie

Een effectieve manier om je zenuwstelsel te reguleren, is door middel van lichaamsgerichte tools. Lichaamsgerichte therapie geeft tools juist door denken, ervaren en doen te combineren.

Zo word je je bewust van hoe je lichaam reageert op stress, emoties en externe prikkels. En vervolgens kunnen lichaamsgerichte technieken zoals focussen, haptonomie en ademhalingsoefeningen je helpen om jezelf te reguleren.

Emoties en stress gebeuren namelijk niet alleen in je hoofd, maar vooral in je lichaam. We kunnen ze herkennen in de vorm van lichamelijke sensaties, zoals een verhoogde hartslag, spanning in je spieren of zelfs pijn. Door middel van gerichte technieken leer je niet alleen hoe je deze signalen kunt herkennen, maar ook hoe je ze kunt verzachten en reguleren. Het doel is niet om emoties te onderdrukken, maar om een gezonde relatie met ze te ontwikkelen. Juist dat geeft namelijk draagkracht.

Ook het opmerken en inzetten van glimmers helpt daarbij.

Glimmers: het omgekeerde van triggers

Wist je dat er een tegenovergestelde is van triggers?

Glimmers zijn kleine momenten van vreugde of rust die het zenuwstelsel informeren dat we veilig zijn. Ze komen in de vorm van kleine, alledaagse momenten die we vaak niet eens opmerken, maar die wel een grote invloed hebben op ons gevoel van welzijn. Het is de kat die bij je komt buurten na een zware dag, de vogels die je hoort terwijl je naar je auto loopt, of een bericht van een familielid waar je echt om moet lachen.

Deze momenten van vreugde zijn de tegenhanger van de triggers omdat ze je zenuwstelsel een positief signaal geven, in plaats van het overspoelen. Ze zijn klein, maar krachtig. Helaas zijn glimmers gemakkelijk over het hoofd te zien. Vooral wanneer ons hoofd vol zit met zorgen of stress.

Gelukkig zijn glimmers altijd aanwezig. Ze zijn er, zelfs op de meest hectische dagen. Zulke momenten van verbinding en veiligheid kunnen een enorm verschil maken in hoe we ons voelen en hoe we reageren op stress.

Een stukje bewust-zijn

Het ontwikkelen van de vaardigheid om je zenuwstelsel te reguleren begint met bewustzijn. Dit betekent dat je leert opmerken wanneer je in een stressreactie schiet, terugschakelt en vervolgens de ruimte creëert om te kiezen hoe je wilt reageren.

Dat is een proces, maar het is zeker geen rocket science. Door middel van lichaamsgerichte oefeningen en tools kun je je zenuwstelsel stap voor stap leren reguleren. Hoe vaker je de technieken toepast, hoe gemakkelijker het wordt, zelfs middenin stressvolle situaties.

Het doel is dus niet om je emoties of reacties te controleren, maar om de ruimte te creëren om ze te herkennen en er bewust mee om te gaan. Dit vergroot je draagkracht en zorgt ervoor dat je niet overspoeld raakt door je eigen reacties.

Zenuwstelsel regulatie als basis voor keuzes

Zenuwstelselregulatie is geen magische oplossing voor een leven zonder stress, maar het stelt je wel in staat om op een gezonde manier met stress om te gaan. Waardoor je zelf weer de regie ervaart.

Het geeft je de ruimte om te ademen, op te merken wat er gebeurt en bewust te reageren. Handig, zeker bij uitdagende situaties en lastige keuzes!

Hey en, wat zijn jouw glimmers van vandaag eigenlijk?

Mag het best wat moeitelozer gaan?

Lisette is lichaamsgericht therapeut en coach in Amsterdam. Kennismaken? Dat kan! Klik hier om een gratis plekje te reserveren.